Wiktionary:Glosario: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Sobreira (conversa | contribucións)
mSen resumo de edición
Gallaecio (conversa | contribucións)
Adapto ao estilo da Galipedia, mantendo (salvo pequenas excepcións) o contido.
Liña 1:
__NOTOC__
*'''acepción''': Cada un dos distintos significados que ten unha forma escrita.
O obxectivo deste '''glosario''' é facilitar o acceso a unha definición dos principais termos que empregamos na Wikipedia e noutros proxectos da Fundación Wikimedia. Se non atopas algún termo de uso específico na Wikipedia ou nos seus proxectos, ben podes incluílo na lista para que alguén o describa ou preguntalo na páxina de discusión.
*'''cabeceira''': v. entrada.
 
*'''[[definición]]''': Expresión do significado dunha palabra, que se fai con outras palabras. Nun dicionario ben feito, unha definición correcta debería cumprir tres condicións:
 
:* poder substituír á palabra que define en tódolos seus contextos, o cal implica;
{{CompactTOC}}
:* que o núcleo da definición debe ter a mesma categoría gramatical có definido (isto non se cumpre coas que comeza con "Dise de..." ou "É cando...", ou se comezamos a definir un substantivo cun artigo, como en "A situación que...");
 
:* utilizar só palabras que estean no dicionario (como a [[Galipedia]] é un dicionario en creación permanente, moitas palabras que uses aínda non existirán);
==A==
*'''[[definición impropia]]''': Definición que incumpre algún dos tres puntos anteriores, sobre todo o primeiro. Esta situación dáse habitualmente con palabras gramaticais (artigos, pronomes, preposicións, conxuncións, etc: ''[[uns]]'', ''[[lle]]'', ''[[de]]'', ''[[ou]]''), con abreviacións, abreviaturas, símbolos e siglas e con [[deíctico]]s (''[[aquí]]'', ''[[este]]'', ''[[outro]]''). Para non complicarse, pode facerse unha explicación marcándoa como impropia mediante o [[:modelo:definicionimpropia]] (v. exemplo en ''[[b]]'' vs. ''[[be]]'').
'''[[acepción]]'''
*'''encabezado''': v. entrada.
:Cada un dos distintos significados que ten unha forma escrita.
*'''entrada''': Cada un dos textos do Galizionario que remeda o que se pode atopar nun dicionario para cada acepción (v. supra). Unha páxina pode ter varias entradas en diferentes linguas, e para unha mesma lingua pode haber tamén varias entradas.
 
*'''etcétera''': Palabra que en [[latín]] significaba "e o restante". Dado que ante a conxunción ''e'' non se adoita escribir unha coma, semella que tampouco ''etcétera'' debería ir precedido de coma, pero esta convención é moi moderna, existe unha tradición moi longa de poñerlle coma (e máis se se abrevia mediante ''etc.'') e, a fin de contas, era unha conxunción en latín, non en galego.
==C==
*'''etimoloxía''': Orixe da que procede unha palabra. En galego é habitual que procedan do sobre todo do [[latín]], con algunhas tamén do [[francés]], [[occitano]] ou [[provenzal]], [[italiano]], [[castelán]], [[inglés]] ou [[portugués]]. Unha boa fonte para averiguala son os dicionarios da [http://www.rae.es DRAE] e [http://www.agal-gz.org/estraviz/modules.php?name=Dictionary&file=pesquisarcomp Estraviz]. En caso de [[antropónimo]]s e sobre todo de [[topónimo]]s tamén é moi posible que veñan do antigo xermánico traído por [[suevo]]s e [[visigodo]]s e mesmo de linguas prerromanas anteriores á implantación do latín en [[Galicia]].
'''[[cabeceira]]'''
:Vésaxe [[Wiktionary:{{PAGENAME}}#E|entrada]].
 
==D==
'''[[definición]]'''
:Expresión do significado dunha palabra, que se fai con outras palabras. Nun dicionario ben feito, unha definición correcta debería cumprir tres condicións:
:*poder substituír á palabra que define en tódolos seus contextos, o cal implica;
:*que o núcleo da definición debe ter a mesma categoría gramatical có definido (isto non se cumpre coas que comeza con "Dise de..." ou "É cando...", ou se comezamos a definir un substantivo cun artigo, como en "A situación que...");
:*utilizar só palabras que estean no dicionario (como o [[Galizionario]] é un dicionario en creación permanente, moitas palabras que uses aínda non existirán);
 
'''[[definición impropia]]'''
:Definición que incumpre algún dos tres puntos anteriores, sobre todo o primeiro. Esta situación dáse habitualmente con palabras gramaticais (artigos, pronomes, preposicións, conxuncións, etc: ''[[uns]]'', ''[[lle]]'', ''[[de]]'', ''[[ou]]''), con abreviacións, abreviaturas, símbolos e siglas e con [[deíctico]]s (''[[aquí]]'', ''[[este]]'', ''[[outro]]''). Para non complicarse, pode facerse unha explicación marcándoa como impropia mediante o [[:modelo:definicionimpropia]] (véxase a modo de exemplo ''[[b]]'' vs. ''[[be]]'').
 
==E==
'''[[encabezado]]'''
:Véxase entrada.
 
'''[[entrada]]'''
:Cada un dos textos do [[Galizionario]] que [[remedar|remeda]] o que se pode atopar nun dicionario para cada acepción (véxase [[supra]]). Unha páxina pode ter varias entradas en diferentes linguas, e para unha mesma lingua pode haber tamén varias entradas.
 
'''[[etcétera]]'''
:Palabra que en [[latín]] significaba "e o restante". Dado que ante a conxunción ''e'' non se adoita escribir unha coma, semella que tampouco ''etcétera'' debería ir precedido de coma, pero esta convención é moi moderna, existe unha tradición moi longa de poñerlle coma (e máis se se abrevia mediante ''etc.'') e, a fin de contas, era unha conxunción en latín, non en galego.
 
'''[[etimoloxía]]'''
:Orixe da que procede unha palabra. En galego é habitual que procedan sobre todo do [[latín]], con algunhas tamén do [[francés]], [[occitano]] ou [[provenzal]], [[italiano]], [[castelán]], [[inglés]] ou [[portugués]]. Unha boa fonte para averiguala son os dicionarios da [http://www.rae.es DRAE] e [http://www.agal-gz.org/estraviz/modules.php?name=Dictionary&file=pesquisarcomp Estraviz]. En caso de [[antropónimo]]s e sobre todo de [[topónimo]]s tamén é probable que veñan do antigo xermánico traído polos [[suevo]]s e [[visigodo]]s e mesmo de linguas prerromanas anteriores á implantación do latín en [[Galicia]].
:* É recomendable que se presenten coa palabra na outra lingua en cursiva e o seu significado orixinario entre comiñas. Cando se queira dar a etimoloxía de dúas partes, tamén é útil usar un ''+'' para separalas ([[minúscula]] < da forma feminina do [[latín]] ''minus'', "menor" + [[sufixo]] ''-culus, -cula, -culum'', "pequeno")
 
*'''forma''': No seu habitual sentido restrictivo, a forma gráfica. Dúas palabras con igual forma gráfica e distinta pronuncia, nunha ou diferentes linguas, chámanse [[homógrafo|palabras homógrafas ou homógrafos]]. No caso das linguas flexionais como o [[galego]] ou o [[polaco]], existen convencións para escoller a forma se usará de título de páxina, é dicir, baixo que páxina se inclúen os datos: para os distintos tempos e persoas dos verbos escóllese o infinitivo (e non ningunha forma conxugada nin o pronominal co pronome: *[[lavar]]se; en [[latín]] úsase combinado con outras formas), para os distintos xéneros e números dos substantivos e adxectivos útilízase o masculino singular, para os distintos casos das palabras que declinan elíxese o nominativo ou o caso recto, etc. Certas palabras usuais presentan tódalas formas (nos pronomes consta o nominativo '''eu''', o acusativo '''min''' ou o ablativo '''comigo''').
==F==
*'''Galifontes''': Proxecto de Wikisource en galego, irmán do Galizionaro, onde se recollen textos orixinais sen dereitos de autor. Albérgase en http://gl.wikisource.org.
'''[[forma]]'''
*'''Galilibros''': Proxecto de Wikibooks en galego, irmán do Galizionaro, onde se recollen textos non orixinais sen dereitos de autor. Albérgase en http://gl.wikibooks.org.
:No seu habitual sentido restrictivo, a forma gráfica. Dúas palabras con igual forma gráfica e distinta pronuncia, nunha ou diferentes linguas, chámanse [[homógrafo|palabras homógrafas ou homógrafos]]. No caso das linguas flexionais como o [[galego]] ou o [[polaco]], existen convencións para escoller a forma que se usará de título de páxina, é dicir, baixo que páxina se inclúen os datos (definición, etimoloxía...): para os distintos tempos e persoas dos verbos escóllese o infinitivo (e non ningunha forma conxugada nin o pronominal co pronome: *[[lavar]]se; en [[latín]] úsase combinado con outras formas), para os distintos xéneros e números dos substantivos e adxectivos útilízase o masculino singular, para os distintos casos das palabras que declinan elíxese o nominativo ou o caso recto, etc. Certas palabras usuais presentan tódalas formas (nos pronomes consta o nominativo '''[[eu]]''', o acusativo '''[[min]]''' ou o ablativo '''[[comigo]]''').
*'''Galipedia''': Proxecto de Wikipedia en galego, irmán do Galizionario, con formato de enciclopedia. Albérgase en http://gl.wikipedia.org.
 
*'''Galizionario''': Versión galega do Wiktionary, o dicionario multilingüe, albergada e sostida pola Fundación Wikimedia.
==G==
*'''latín''': O Galizionario inclúe palabras en tódolos idiomas, e tamén en latín. Pero cómpre distinguilo dos nomes científicos (v. abaixo). Para isto usamos dous modelos distintos: [[modelo:-la-]] para latín e [[modelo:-nomec-]] ou [[modelo:-nc-]] para os nomes científicos.
'''[[Galifontes]]'''
*'''lematizar''': Escoller a forma que será o título do artigo. Nos sinónimos lematízanse tódalas formas.
:Edición en [[galego]] do proxecto [[Wikisource]], irmán do [[Galizionario]], onde se recollen textos orixinais baixo licenza libre. [http://gl.wikisource.org Ir alí].
*'''maiúsculas e minúsculas''': As palabras deben consignarse na súa forma real, polo tanto as palabras que sexan nomes propios se introducirán con maiúscula porque sempre se escriben así. O resto irán en minúsculas e será o contexto o que pida que se use inicial minúscula ou maiúscula (v. exemplo en ''[[carballo]]'' vs. ''[[Carballo]]'').
 
*'''nome científico''': Lembra que sempre se escribe en cursiva e só vai en maiúscula a primeira inicial, sexa dun animal ou vexetal, aínda que a segunda palabra proceda dun nome propio: '''[[Rana perezi]]''', '''[[Vipera seoanei]]'''). (v. máis en latín)
'''[[Galilibros]]'''
*'''OmegaWiki''': Proxecto en fase de probas de Wiktionary con interface multilingüe seleccionable (seleccionable) e estruturado como ''tesauro''. Albérgase en http://www.omegawiki.org
:Edición en [[galego]] do proxecto [[Wikibooks]], irmán do Galizionario, onde se recollen textos non orixinais (xeralmente de axuda) baixo licenza libre. [http://gl.wikibooks.org Ir alí].
*'''páxina''': Cada un dos documentos HTML que no Galizionario se aplican a unha forma determinada en calquera lingua.
 
*'''palabra''': Aínda que hai moitas definicións de palabra e moitos subtipos (''palabra gráfica'', ''palabra gramatical'', ''palabra léxica'', etc.), no Galizionario úsase principalmente como sinónimo de forma.
'''[[Galipedia]]'''
*'''redirección''': Sistema e técnica que envía directamente a outra páxina do Galizionario, así como a páxina mesma onde se aplica. Normalmente pasan inadvertidas agás pola marca "(Redirixido dende AAA)" que aparece na parte superior da páxina e debaixo do seu título. No Galizionario úsanse moito para enviar as palabras en maiúscula inicial á súa correspondente minúscula (v. por exemplo [[Galego]]).
:Edición en [[galego]] do proxecto [[Wikipedia]], irmán do Galizionario, con formato de [[enciclopedia]] e baixo licenza libre. [http://gl.wikipedia.org Ir alí].
*'''remisión''': Referencia nunha lingua á súa tradución
 
*'''sección''': Cada unha das divisións dunha páxina que aparecen na táboa de contidos.
'''[[Galizionario]]'''
*'''sinónimo''': Palabras que teñen o mesmo significado. É un debate inconcluso se existen sinónimos exactos e en tódolos contextos, pero no Galizionario usámolo no seu senso amplo, para palabras que teñen significados moi semellantes (relacionables nun Tesauro como hiperónimos e hipónimos maioritariamente do mesmo grupo de palabras).
:Edición en galego do [[Wiktionary]], o [[dicionario]] [[multilingüe]] [[libre]], albergada e sostida pola [[Fundación Wikimedia]].
*'''táboa de contidos''' (''table of contents''): Índice xerado automaticamente dunha páxina, por defecto antes da primeira sección. Pódese forzar a súa aparición (só unha vez) co código <nowiki>__TOC__ ou evitar que apareza usando __NOTOC__</nowiki>
 
*'''tesauro''': Dicionario estruturado semáticamente, onde as formas están localizables polo seu significado.
==L==
*'''verbete''': v. forma.
'''[[latín]]'''
:O Galizionario inclúe palabras en todos os idiomas, e tamén en latín. Pero cómpre distinguilo dos nomes científicos (véxase "[[nome científico]]" máis abaixo). Para isto usamos dous modelos distintos: [[modelo:-la-]] para latín e [[modelo:-nomec-]] ou [[modelo:-nc-]] para os nomes científicos.
 
'''[[lematizar]]'''
:Escoller a forma que será o título do artigo. Nos sinónimos lematízanse tódalas formas.
 
==M==
'''[[maiúscula]]s e [[minúscula]]s'''
:As palabras deben consignarse na súa forma real, polo tanto as palabras que sexan nomes propios se introducirán con maiúscula porque sempre se escriben así. O resto irán en minúsculas e será o contexto o que pida que se use inicial minúscula ou maiúscula (véxase como exemplo ''[[carballo]]'' vs. ''[[Carballo]]'').
 
==N==
'''[[nome científico]]'''
:Lembra que sempre se escribe en cursiva (no artigo, non no título) e só vai en maiúscula a primeira inicial, sexa dun animal ou vexetal, aínda que a segunda palabra proceda dun nome propio: '''[[Rana perezi]]''', '''[[Vipera seoanei]]''').
 
==O==
'''[[OmegaWiki]]'''
:Proxecto en fase de probas de [[Wiktionary]] con interface multilingüe seleccionable e estruturado como ''[[tesauro]]''. [http://www.omegawiki.org Ir alí].
 
==P==
'''[[páxina]]'''
:Cada un dos documentos [[HTML]] que no [[Galizionario]] se aplican a unha forma determinada en calquera lingua.
 
'''[[palabra]]'''
:Aínda que hai moitas definicións de palabra e moitos subtipos (''palabra gráfica'', ''palabra gramatical'', ''palabra léxica'', etc.), no Galizionario úsase principalmente como sinónimo de forma.
 
==R==
'''[[redirección]]'''
:Sistema e técnica que envía directamente a outra páxina do Galizionario, así como a páxina mesma onde se aplica. Normalmente pasan inadvertidas agás pola marca "(Redirixido dende [páxina orixe])" que aparece na parte superior da páxina e debaixo do seu título. No Galizionario úsanse moito para enviar as palabras en maiúscula inicial á súa correspondente minúscula (véxase por exemplo [[Galego]]).
 
'''[[remisión]]'''
:Referencia nunha lingua á súa tradución. No caso do [[Galizionario]], a tradución ao [[galego]].
 
==S==
'''[[sección]]'''
:Cada unha das divisións dunha páxina que aparecen na táboa de contidos.
 
'''[[sinónimo]]'''
:Palabras que teñen o mesmo significado. É un debate inconcluso se existen sinónimos exactos e en tódolos contextos, pero no Galizionario usámolo no seu senso amplo, para palabras que teñen significados moi semellantes (relacionables nun Tesauro como hiperónimos e hipónimos maioritariamente do mesmo grupo de palabras).
 
==T==
'''[[táboa]] de [[contido]]s''' (''table of contents'')
:Índice xerado automaticamente dunha páxina, por defecto antes da primeira sección. Pódese forzar a súa aparición (só unha vez) co código <nowiki>__TOC__ ou evitar que apareza usando __NOTOC__</nowiki>
 
'''[[tesauro]]'''
:Dicionario estruturado semáticamente, onde as formas están localizables polo seu significado.
 
==V==
'''[[verbete]]'''
:Véxase [[Wiktionary:{{PAGENAME}}#F|forma]].
 
[[Categoría:Wiktionary|Glosario]]