por

Galego

• Etimoloxía: do latín pro, influído por per.

• Pronuncia: /'poɾ/ (AFI)

Preposición

por

1. Lugar onde ou lugar a través de que.
   • Exemplo: Di que perdeu a carteira polo camiño. Vai pola corredoira collendo amoras. Polo mar abaixo vai unha troita de pé
     
     .
2. Ante topónimos, denota o tránsito polo lugar indicado.
   • Exemplo: Foi a Lalín por Vilatuxe
     
     .
3. Ante topónimos, indica unha localización aproximada.
   • Exemplo: Esa aldea está pola Terra Chá
     
     .
4. Denota unha parte ou un lugar concretos.
   • Exemplo: Agarrei ao Xoán polo brazo
     
     .
5. Úsase cos nomes de tempo, determinándoo.
   • Exemplo: Na miña horta as cereixas está maduras alá polo San Xoán. Por agosto
     
     .
6. En clase ou calidade de.
   • Exemplo: O rei recibiu por esposa a unha duquesa
     
     .
7. Denota causa.
   • Exemplo: Por unha delación dun compañeiro detivérona. Pechado por vacacións
     
     .
8. Denota o medio de executar algo.
   • Exemplo: Co estranxeiro entendime por señas. Falei con ela por teléfono
     
     .
9. Denota o modo de executar algo.
   • Exemplo: Por forza. Por todo o alto. Fíxeno polas boas
     
     .
10. Denota prezo ou contía.
    • Exemplo: Compreino por cen pesos. Pola casa ofréceme unha boa horta
      
      .
11. A favor, en defensa ou en proveito de alguén ou de algo.
    • Exemplo: Fágoo por ti. A miña neta tratoume moi ben, polo que a deixo mellorada. Por el daría a miña vida
      
      .
12. En substitución de alguén ou de algo.
    • Exemplo: Ten aos seus mestres por pais
      
      .
13. A xuízo ou opinión de.
    • Exemplo: Teno por un santo
      
      .
14. Xunto con algúns nomes, denota que se dá ou se reparte con igualdade algo.
    • Exemplo: A perdiz por barba. Tocan dez euros por persoa
      
      .
15. Relaciona os factores dunha multiplicación.
    • Exemplo: Tres por seis: dezaoito.
      
      
16. Introduce o complemento dalgúns verbos.
    • Exemplo: Andaron preguntando por vós. Vinde por min ás cinco.
      
      
17. Expresa o axente.
    • Exemplo: O problema é coñecido por todos
      
      .
18. Seguido do pronome interrogativo que, serve para preguntar a causa ou o motivo polo que se fai ou ocorre algo.
    • Exemplo: Por que non viñeches? Dime por que non viñeches
      
      .
19. Indica medio de transmisión ou de transporte.
    • Exemplo: Escoiteino pola radio. Fixen a viaxe por ferrocarril
      
      .
20. Indica substitución.
    • Exemplo: Cambiou os zapatos polas botas
      
      .
21. Denota proporción.
    • Exemplo: A tanto por cento
      
      .
22. Úsase para comparar entre si dúas ou máis cousas .
    • Exemplo: Vila por vila, cal prefires, Carballo ou Negreira
      
      .
23. Denota idea de compensación ou equivalencia.
    • Exemplo: O un polo outro. O comido polo servido
      
      .
24. En orde a, acerca de.
    • Exemplo: Alegáronse varias razóns por unha e outra parte
      
      .
25. Pasar a través de.
    • Exemplo: A vella pasou o fío polo ollo da agulla. Escorreu os chícharos por un coador
      
      .
26. Denota carencia ou falta.
    • Exemplo: Isto está por puír. Quedan prazas por cubrir
      
      .
27. Úsase en lugar da preposición a e o verbo traer ou outro.
    • Exemplo: Fun a por leña. Foi por viño. Hai que ir por pan
      
      .
28. Con certos infinitivos, para.
    • Exemplo: Por mor da censura corrixín o texto
      
      .
29. Con certos infinitivos, denota a acción futura destes verbos.
    • Exemplo: Está por vir. A sala está por varrer
      
      
30. Detrás dun verbo, e diante do infinitivo dese mesmo verbo, denota falta de utilidade.
    • Exemplo: Comer por comer. É moi detallista, está varrendo por varrer.
      
      
31. Precedida de non, ou seguida dun adxectivo ou dun adverbio e de que, ten valor concesivo.
    • Exemplo: Non por moito pintarte estarás máis guapa. Por atrevido que sexa non o fará
      
      .
32. Tempo pouco preciso.
    • Exemplo: Aí polas tres da tarde hei de pasar por aquí. Polo mes de xaneiro neva e vai frío
      
      .
33. Duración no tempo.
    • Exemplo: Déronlle traballo por seis meses
      
      .
34. Causa ou motivo.
    • Exemplo: Has xantar ti só por chegares tarde
      
      .

Observacións

A preposición por contrae coa segunda forma dos artigos lo, la, los, las, dando as seguintes formas: polo, pola, polos, polas.